വിജയകൃഷ്ണൻ
1965 ൽ അടൂര ഗോപാലകൃഷ്ണൻ സമാനഹൃദയരുമൊത്ത് കേരളത്തിലെ ആദ്യത്തെ ഫിലിം സൊസൈറ്റിക്ക് രൂപം നൽകുമ്പോൾ ഞാൻ സത്യജിത് റായിയെന്നോ ബെർഗ്മാനെന്നോ കേട്ടിട്ടുണ്ടായിരുന്നില്ല.അതു
നാട്ടിൻപുറത്ത് നിന്ന് തിരുവനന്തപുരത്ത് കോളേജിലെത്തിയതോടെ കൈവന്ന സ്വാതന്ത്ര്യം ഞാനാഘോഷിച്ചത് സിനിമകൾ കണ്ടുകൊണ്ടാണ്.
ക്ലാസ്സുകൾ കട്ട് ചെയ്ത് ഉച്ചയ്ക്‌ മുൻപ് പബ്ലിക് ലൈബ്രറിയിലും ഉച്ചയ്ക്ക് ശേഷം സിനിമാ തീയെറ്ററിലും പോകും.അങ്ങനെ മലയാളസിനിമകൾ ഒരുപാട് കണ്ടു.പക്ഷേ ,ഓരോ സിനിമ കാണുമ്പോഴും ‘നേതി നേതി’എന്ന് ഉള്ളിൽ നിന്ന് ഒരു ആമന്ത്രണമുയരും .ഇതല്ല,ഇതല്ല,
സംഗമം കൂട്ടായ്മയിൽ ഒരാളൊഴികെ മറ്റെല്ലാവരും തിരുവനന്തപുരം വിട്ടിരുന്നു.ബാലചന്ദ്രൻ ബറോഡയിൽ പഠിക്കാൻ പോയി.റഷീദ് അലിഗഡിൽ…ചന്ദ്രൻ മാത്രം തിരുവനന്തപുരത്തവശേഷിച്ചു .അന്ന് ദു:ഖിതനായി തല താഴ്ത്തിയിരുന്ന എന്റെ അടുത്തെത്തി ചന്ദ്രൻ കാരണമന്വേഷിച്ചു.ഫിലിം സൊസൈറ്റി പ്രദര്ശനത്തിന് അകത്തുകടക്കാൻ കഴിഞ്ഞില്ല എന്നതാണ് എന്റെ പ്രശ്നമെന്ന് മനസ്സിലായപ്പോൾ അയാൾ പറഞ്ഞു:എന്നാൽ പിന്നെ നമുക്ക് സ്വന്തമായി ഒരു ഫിലിം സൊസൈറ്റി തുടങ്ങിക്കളയാം.ഞാൻ ചന്ദ്രനെ അമ്പരന്നു നോക്കി.ചന്ദ്രൻ ഒരു കാര്യം പറഞ്ഞാൽ പറഞ്ഞതുതന്നെ എന്നെനിക്കറിയാം.ഏതു പടം കാണിക്കാമെന്നു പറയൂ.അത് നമുക്ക് കാണിക്കാം.ആയിടെ കൈയിൽ കിട്ടിയ ഒരു കൽക്കത്ത വിതരണക്കാരന്റെ വിലാസത്തിൽ അവരുടെ പ്രധാന സിനിമകളുടെ ലിസ്റ്റയചു തരാൻ ഞാനെഴുതി. അവർ അയച്ചു തന്ന ലിസ്റ്റിൽ മൃണാൾ സെന്നിന്റെ ഒരു പടത്തിന്റെ പേര് കണ്ടു.ആവേശത്തോടെ ആ പടമയച്ചു തരാൻ അവര്ക്കെഴുതി.’ആകാശ് കുസും’-അതായിരുന്നു പടത്തിന്റെ പേര്.അങ്ങനെ തിരുവനന്തപുരത്താദ്യമായി ഒരു മൃണാൾ സെൻ ചിത്രം ഞങ്ങൾ കളിച്ചു.സത്യജിത് റായ് ചിത്രങ്ങൾ മോർണിംഗ് ഷോ ആയി കാട്ടാറുണ്ടായിരുന്ന പട്ടത്തെ കല്പന തീയേറ്ററാണ് ഞങ്ങള്ക്ക് കിട്ടിയത്.പ്രദര്ശനം ഹൌസ് ഫുൾ ആയിരുന്നു.പദ്മരാജൻ,കെ.പി.കുമാ
ഈ വിജയത്തിൽ പ്രചോദിതരായി അടുത്ത പ്രദർശനത്തിനും ഞങ്ങൾ വരുത്തിയത് ഒരു മൃണാൾ സെൻ ചിത്രമായിരുന്നു.അന്ന് ഏറെ വിവാദങ്ങൾക്ക് വഴി മരുന്നിട്ട ‘കൽക്കത്ത 71 ‘.പേട്ട കാര്തികേയ തീയേറ്ററിലാണ് ആ ചിത്രം പ്രദര്ഷിപ്പിച്ചത്.അതും ഹൌസ് ഫുൾ തന്നെയായിരുന്നു.ആയിടെ മാത്രം ഇന്ത്യൻ പ്രസിടന്റിന്റെ കൈയിൽ നിന്നും സുവർണ സമ്മാനം നേടിയെത്തിയ അടൂർ ഗോപാലകൃഷ്ണൻ കേട്ടറിഞ്ഞു ആ സിനിമയ്ക്ക് വന്നുവെന്നത് ഞങ്ങളെ ആവേശം കൊള്ളിച്ച സംഭവമായിരുന്നു.
ഇതിന്നിടെ ‘സംഗമം’എന്ന പേരിൽത്തന്നെ മറ്റൊരു സോവനീറും ഞങ്ങൾ പ്രസിദ്ധം ചെയ്തിരുന്നു.അങ്ങനെ രണ്ടു പ്രദർശനങ്ങളും ഒരു സോവനീറും കഴിഞ്ഞ ഈ ഘട്ടത്തിലാണ് ഇതിന്റെയൊക്കെ സാമ്പത്തിക ബാധ്യതകൾ എന്തുമാത്രമുണ്ടെന്നു ചന്ദ്രൻ പറയുന്നത്.എല്ലാം അവസാനിപ്പിച്ച് ജീവിതമാര്ഗം തേടി ചന്ദ്രൻ കൽക്കത്തയിലേക്ക് പോയി.അതോടെ ‘സംഗമ’ത്തിന് തിരശീല വീണു.ഏറ്റവും അടുത്ത സന്ദർഭത്തിൽ ഞാൻ ചിത്രലേഖയിൽ പോയി അംഗത്വമെടുത്തു .അവിടെ നിന്നങ്ങോട്ട്‌ ചിത്രലേഖയോടോപ്പമായി എന്റെ ചലച്ചിത്രയാത്ർ.1976 ല് ‘ദേശാഭിമാനി’യിൽ സ്ഥിരം പംക്തിയായി സിനിമ എഴുതാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ ഞാൻ പരാമർശിച്ച പടങ്ങളിൽ 90 ശതമാനവും ചിത്രലേഖയിൽ കണ്ടവയായിരുന്നു.
എഴുപതുകളുടെ അന്ത്യപാദവും എൻപതുകളുമാണ് ഫിലിം സൊസൈറ്റികളോടൊപ്പം ഞാൻ അനുയാത്ര നടത്തിയ വർഷങ്ങൾ.പ്രഭാഷകനായും പുസ്തകവില്പ്പനക്കാരനായും സിനിമാവിതരണക്കാരനായും ഞാൻ സൊസൈറ്റികളോടൊപ്പ മുണ്ടായിരുന്നു.
‘സ്വയംവരം’പുറത്തുവന്നതിനെ തുടർന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞു വന്ന ചലച്ചിത്ര കാലാവസ്ഥയിൽ ലോകസിനിമയെക്കുറിച്ചറിയാൻ ആകാംക്ഷയുള്ള ധാരാളം ചെറുപ്പക്കാർ കേരളത്തിൽ അങ്ങോളമിങ്ങോളമുണ്ടായിരുന്നു .അവര്ക്ക് വേണ്ടിയായിരുന്നു എന്റെ യാത്രകൾ.കാര്യമായി പണമൊന്നും കിട്ടാറില്ല.യാത്രാച്ചെലവ് മാത്രം.അതും തിരുവനന്തപുരതുനിന്നുള്ളതല്ല .എവിടെ നിന്നാണോ ഞാൻ ചെല്ലുന്നത്,ആ തുക മാത്രം.എവിടെക്കാണോ പോകുന്നത്,അത് വരെയുള്ളത് മാത്രം.ഹോട്ടൽ മുറികളിളല്ല താമസം.വീടുകളിൽ .(സത്യത്തിൽ ഞാൻ താടി വളര്താനുള്ള കാരണം തന്നെ ചെറിയ സൗകര്യങ്ങൽക്കു വീട്ടുകാരെ ബുദ്ധിമുട്ടിക്കരുതെന്ന മനോഭാവമാണ്.)സാധാരണ കേരളമുടനീളം ഒന്നിച്ചായിരിക്കും യാത്ര പ്ലാൻ ചെയ്യുക.അങ്ങനെ തിരുവനതപുരത്ത് നിന്ന് കൊല്ലത്തെക്കായിരിക്കും ഞാൻ ആദ്യം പോവുക.കൈയിൽ കൊല്ലം വരെ പോകാനുള്ള പണം കാണും.കൊല്ലത്തുനിന്ന് കോട്ടയത്തേക്കാണ് പോകുന്നതെങ്കിൽ കൊല്ലത്തെ സംഘാടകർ തിരുവനന്തപുരത്ത് നിന്ന് കൊല്ലം വരെയും അവിടെ നിന്ന് കോട്ടയം വരെയുമുള്ള വണ്ടിക്കൂലി തരും.അങ്ങനെ കാസര്ഗോഡ് വരെ പോകും.അതുപോലെ തന്നെ മടക്കയാത്രയും.ഒരു പ്രാവശ്യം കേരളം ചുറ്റി മടങ്ങിവന്നാൽ കുറച്ചുകാലം തിരുവനന്തപുരത്ത് തങ്ങും.വീണ്ടും പുറപ്പെടും.
പിന്നീട് സിനിമയെപ്പറ്റിയുള്ള ലഘുലേഖകളും ചെറു പുസ്തകങ്ങളും അച്ചടിച്ചു.യാത്ര പോകുമ്പോൾ ഈ പുസ്തകങ്ങൾ കൂടെ കൊണ്ടുപോകും.യോഗസ്ഥലങ്ങളിൽ അവ വിറ്റ് അച്ചടിചെലവ് തിരിച്ചെടുക്കും.ലാഭമൊന്നുമുണ്
ഒരു പ്രസ്ഥാനം തുടങ്ങിവച്ചു.ചലച്ചിത്രത്തെ ഗൌരവത്തോടെ സമീപിക്കുന്ന ആനുകാലികം,പുസ്തകങ്ങൾ ,മികച്ച തിരക്കഥകളുടെ പ്രചരണം, ഫിലിം സൊസൈറ്റികൾക്കു വേണ്ടി ക്ലാസ്സിക് ചിത്രങ്ങളുടെ വിതരണം,പിന്നെ ചലച്ചിത്രനിർമാണം -ആസൂത്രണം ചെയ്യപ്പെട്ട കർമപദ്ധതികൾ പലതായിരുന്നു.ജാപ്പനീസ് സിനിമയെക്കുറിച്ചൊരു ലഘുലേഖ ,സിനിമാചരിത്രം പ്രസിദ്ധം ചെയ്യുന്നതിന്റെ ആദ്യഭാഗമായി ‘സിനിമ-ലൂമിയർ വരെ’എന്ന ലഘുപുസ്തകം ,അഗ്രഹാരത്തിൽ കഴുത്ത’യുടെ തിരക്കഥ,എന്റെ ആദ്യചലചിത്രപുസ്തകമായ ‘സത്യജിത് റായിയുടെ ലോകം’എന്നിവ പുറത്തുവന്നു.ശ്രുതി ഫിലിം ബുക്ക്‌ ക്ലബ് അംഗങ്ങൾക്ക് ഇവയൊക്കെ ഫിലിം സൊസൈറ്റികളിലൂടെയാണ്‌ പ്രധാനമായും വിതരണം ചെയ്യപ്പെട്ടത്.തൃശൂർ ബസ് സ്റ്റാൻഡിനു സമീപമുള്ള ഒരു ഹോട്ടലിൽ ഒരു നക്സൽ പ്രവർത്തകൻ സപ്ലയറായി ജോലി നോക്കുന്നുണ്ടായിരുന്നു.ശ്രുതി
കൂപ്പണുകളിലൂടെ പണം പിരിച്ചെടുത്ത് ഒരു സിനിമ നിര്മിക്കാനുള്ള ശ്രമവും ‘ശ്രുതി’നടത്തിയിരുന്നു.ചില സ്ഥലങ്ങളിൽ കൂപ്പണ്‍ ചെലവാകുകയും പണം ഞങ്ങളുടെ പക്കലേക്ക് വരാതിരിക്കുകയും ചെയ്തപ്പോൾ ഭാവിയിലുണ്ടാകാവുന്ന ആരോപണങ്ങളെക്കുറിച്ചോർത്തു തുടക്കത്തിലേ ഉപേക്ഷിക്കുകയായിരുന്നു ആ സംരംഭം .
ഫിലിം സൊസൈറ്റികൾക്ക് അന്ന് സിനിമകൾ കിട്ടാൻ വലിയ പ്രയാസമായിരുന്നു.സിനിമ കിട്ടാൻ സഹായിക്കണമെന്ന് പലരും എന്നോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു.മുൻപ് മൃണാൾ സെന്നിന്റെ ചിത്രങ്ങൾ അയച്ചുതന്ന കൽക്കത്തയിലെ വിതരണക്കാരനുൽപ്പെടെ പലർക്കുമെഴുതി.അങ്ങനെ കിട്ടിയ ചിത്രങ്ങളും സോവെക്സ്പോര്ട്ട് ഫിലിംസിൽ നിന്ന് കിട്ടിയ ‘സൊലാരിസും ”ഗിരീഷ്‌ കര്നാടിന്റെ രണ്ടാമത്ത ചിത്രമായ’കന്നേശ്വര രാമ ‘യുമൊക്കെയാണ് ഞാൻ വിതരണം ചെയ്ത ചിത്രങ്ങൾ.ഈ വിതരണ പരിപാടി ഒടുക്കം എനിക്ക് കുറെ പ്രയാസങ്ങളുണ്ടാക്കി .ഒരിക്കൽ ഒരു സത്യജിത് റായ് ഫെസ്റ്റിവൽ ആസൂത്രണം ചെയ്തു.വടക്കേ ഇന്ത്യയിലുണ്ടായ ഒരു വെള്ളപ്പൊക്കത്തിൽ റെയിൽ ഗതാഗതം താറുമാറായത് കാരണം പടങ്ങളൊന്നും സമയത്തെത്തിയില്ല.’അതിഥി’യുടെ ഒരു പ്രിന്റ്‌ ഫിലിം സൊസൈറ്റികൾക്ക് കൊടുക്കാനായി ഞാൻ സൂക്ക്ഷിച്ചിരുന്നു.ഒരിക്കൽ ഒരു ഫിലിം സൊസൈറ്റിക്ക് പ്രദർശിപ്പിക്കാനായി പെട്ടി എടുക്കുമ്പോൾ അത് ഒട്ടിപ്പിടിക്കുന്നുണ്ടായിരുന്
പ്രഭാഷണ പരിപാടികൾക്ക് നിയന്ത്രണം വരുത്താനുമുണ്ടായി ഒരനുഭവം.ഒരിക്കൽ ഇടുക്കി മേഖലയിലെ എന്റെ പര്യടനം നടക്കുകയാണ്.ഒരു രാവിലെ കുമിളിയിലെ ഫിലിം സൊസൈറ്റി യിലെ പരിപാടി കഴിഞ്ഞ് ഞാൻ കട്ടപ്പനയിലേക്ക്‌ പോയി. ഇന്നും നിലനില്ക്കുന്ന ദർശന ഫിലിം സൊസൈറ്റിയിലെ പരിപാടിക്ക് ശേഷം അവിടെത്തന്നെ തങ്ങി.വെളുപ്പിനെ തൊടുപുഴയിലേക്ക് തിരിച്ചു.മരം കോച്ചുന്ന തണുപ്പായത് കാരണം നിത്യകർമങ്ങൽക്കൊന്നും ഒരുമ്പെടാതെ ഒരു ബസ്സിൽ കയറിപ്പറ്റുകയായിരുന്നു.തൊടുപു
തൊടുപുഴയെത്തി .ബസ് സ്റ്റൊപ്പിലൊന്നും ഭാരവാഹികളെ കണ്ടില്ല.ഹോട്ടലിന്റെ പേരറിയാവുന്നതുകൊണ്ട് അങ്ങോട്ട്‌ ചെന്നു.അവർ കൈമലർത്തി .സെൽഫോണില്ലല്ലോ അക്കാലത്ത്.ഭാരവാഹിക്ക് ലാൻഡ്‌ നമ്പരുമില്ല.ഇനിയെന്ത് ചെയ്യും?ഹോട്ടൽ പരിസരത്ത് ചുറ്റിക്കറങ്ങി നിന്നു കുറേ നേരം.രാവിലെ പത്തു മണിക്കാണ് പരിപാടി പറഞ്ഞിരിക്കുന്നത്.അങ്ങനെയിരിക്
മണി പതിനൊന്നാകാറായല്ലോ ,പത്തിനല്ലേ പരിപാടി ?ഉച്ചയ്ക്ക് രണ്ടു മണിയിലേക്ക് മാറ്റി വച്ചു എന്നായിരുന്നു അയാളുടെ മറുപടി.
ഒരു മലഞ്ചരക്ക് കടയിലേക്കാണ് പിന്നീട് പോയത്.’സാർ ഇവിടെയിരിക്കൂ.ഞാൻ എല്ലാം ഏർപ്പാടാക്കിയിട്ട് വരാം ‘ എന്ന് പറഞ്ഞു അയാൾ സ്ഥലം വിട്ടു.കടയിലേക്ക് കടന്ന ഞാൻ ഒന്ന് ഞെട്ടി.നിലത്ത് ഒരു നെടു നീളൻ പെരുമ്പാമ്പ്‌.അത് സ്റ്റഫ് ചെയ്തു വച്ചതാണെന്ന് ഒരു നിമിഷം കഴിഞ്ഞേ പിടി കിട്ടിയുള്ളൂ.
അത്യാവശ്യം കുശലങ്ങളൊക്കെ കഴിഞ്ഞപ്പോൾ എനിക്കും കടക്കാരനും തമ്മിൽ പറയാൻ വിഷയമോന്നുമില്ലാതായി.സമയം കടന്നുപോകുന്തോറും എനിക്ക് അസ്വസ്ഥതയും അരിശവും പെരുകിക്കൊണ്ടിരുന്നു.അപ്പോഴാണ്‌
ഉച്ചയൂണും കഴിഞ്ഞു ഭാരവാഹി എന്നെ ഒരു ട്യൂട്ടോറിയലിന്റെ ഹാളിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി.അപ്പോൾ രണ്ടു മണി കഴിഞ്ഞിരുന്നു.ഹാളിൽ ആരും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.ഭാരവാഹി ഉടൻ വരാമെന്ന് പറഞ്ഞു അവിടെനിന്നും പോയി.ഉദ്ദേശം ഒരു മണിക്കൂർ കഴിഞ്ഞ് അയാൾ മടങ്ങി വന്നു.’ഇന്നിനി ഒന്നും നടക്കുമെന്ന് തോന്നുന്നില്ല.സാർ തിരിച്ചു പോകുന്നതാണ് നല്ലത്.’ഞാനെഴുന്നേറ്റു.തൊടുപുഴ ബസ് സ്റ്റാൻഡിൽ നിന്ന് തിരുവനന്തപുരം ബസ്സിലേക്ക് കയറുമ്പോൾ ഭാരവാഹി പോക്കറ്റിലേക്ക് ഒരു കവർ തിരുകിവച്ചു.ബസ് നീങ്ങിക്കഴിഞ്ഞ് ഞാൻ കവറെടുത്ത്‌ തുറന്നു.രണ്ട് അഞ്ചു രൂപാ നോട്ടുകളായിരുന്നു അതിൽ !
ഫിലിം സൊസൈറ്റികൽ എനിക്ക് ഒരുപാട് ആഹ്ലാദങ്ങൾ പകര്ന്നു തന്നിട്ടുണ്ട്.പിന്നീട് ഫെഡറേഷനൊക്കെ രൂപവല്ക്കരിച്ച ശേഷം ഫിലിം സൊസൈറ്റികൽ ജന്മം തന്ന ഒരു നിരൂപകനായി മാത്രം എന്നെ കാണുകയാണോ എന്ന സംശയം എനിക്കുണ്ടായിട്ടുണ്ട്.ഫിലിം സൊസൈറ്റി പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ അൻപതാം വാര്ഷികം എന്തായാലും ഒരു തിരിഞ്ഞു നോട്ടത്തിന് എല്ലാവരെയും പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു.